İpek Yolu, farklı kültür, dil ve dine sahip milletlerin ilişki kurmasında önemli işlevler görmüştü. Kurulan ilişki Doğu ve Batı arasında çift yönlüydü, bu özelliği nedeniyle yol üzerindeki ülkeler için barışçıl bir istikrar dönemi sağlamıştı.

 

Çin lideri Xi Jinping’in, 2013 yılında, Kazakistan’da yaptığı “Daha İyi Bir Gelecek Yarat” başlıklı konuşmasında ortaya attığı “İpek Yolu Ekonomik Kuşağı” ile aynı yılın Ekim ayında, Endonezya parlamentosunda yaptığı konuşmada belirttiği “Deniz İpek Yolu” fikirlerinin aynı işlevi amaçlayıp amaçlamadığı günümüzün önemli tartışmalarından biri – ki bu iki güzergâh Çin’in “Kuşak ve Yol” projesinin iki ana ayağını oluşturuyor.

 

Çin Lideri projenin herkese açık ve kapsayıcı olacağını belirtse de, projenin temelinde Çin’in çıkarlarının ön planda olduğu açıkça görülür. Bu da projeye karşı söylemleri ortaya çıkarıyor. Bu söylemler, “Çin’in ekonomik anlamda dünyayı fethi”, “yeni bir ekonomik emperyalizm”, “neo sömürgecilik”, “borç diplomasisi” ve “ekonomik, siyasi yapılanmanın askeri sonuç çıkarması” eleştirileri üzerine yoğunlaşıyor.

Çin dış politikasının temellerinden biri, barışçıl kalkınma anlayışıyla şekillenen, karşılıklı çıkarı esas alan ekonomik ilişkilerdir. Ekonomik ilişkilerin bağımlılık yarattığı ülkelerde siyasi ve askerî unsurları kullanmanın kolaylığı aşikârdır.

Çin’i avantajlı hale getiren diğer durum ise otoriter bir siyasal rejim yapısıyla gerçekleştirdiği ekonomik kalkınmanın özellikle üçüncü dünya ülkelerindeki otoriter rejimler tarafından bir model olarak görülmesidir. Çin, Batı tarafından sürekli baskı ve yaptırımlarla karşılaşan bu rejimleri, Suriye ve İran örneğinde görüldüğü gibi, koruyarak kendi çıkarlarını sağlama çabası içinde. Kuşak ve Yol projesi, benzeri görülmemiş düzeyde bir yatırım finansmanı da yaratıyor. Bu finansman incelendiğinde Çin Kalkınma Bankası’nın 60 ülkede 890 milyar doların üzerinde değere sahip 900’den fazla projeye finans sağladığı görülüyor.

Çin’in, Kuşak ve Yol projesini sürdürebilmek için dış politika araçlarını aktif kullanmak istediği, bunu gerçekleştirirken küresel yatırım ve borç verme programıyla dünyanın dört bir yanındaki savunmasız ülkeler için bir borç tuzağı yarattığı, böylece projeyi siyasi ve askeri avantaja çevirdiğidir.

 

Çin, İpek Yolu’nu canlandırma projesi olan “Bir Kuşak Bir Yol” projesi kapsamında özellikle Tacikistan ve Kazakistan’da büyük ölçekli araziler satın alarak tarım faaliyetleri yürütüyor. Çin’in resmi haber ajanslarından Xinhua “Çinli tarım firmaları Bir Kuşak Bir Yol bölgelerinde genişliyor” başlıklı bir haber yayınladı. Haberde özellikle Tacikistan’da Çinli şirketlerin tarım faaliyetleri yer alıyor. Buğday, mısır ve pamuk üretildiği belirtilen tarlalar Çin’in ekonomik yayılmacılığının Orta Asya’daki ilk etkilerinden biri olarak yorumlanıyor. Çin devleti sadece Tacikistan’ın pamuk sektörüne 31 milyon dolarlık yatırım yaptığını belirtiyor.

 

Çin aynı zamanda Güney Asya ve Afrika’da da tarım şirketleri kurarak global ağını genişletmişti. Fakat Çin’in Kazakistan’dan toprak satın alması Kazak halkında büyük tepkilere yol açtı.

Ve Çin sadece ekonomik, ticari yada askeri yatırımlarla dışında İnsan İhraacı yaparak tehlike alanını da genişletiyor. Öyleki ABD'de 5 milyon, Rusya da 1 milyon, Kanada-Brezilya-Avustralya da 1'er milyon, Avrupa Birliği ülkeleri içinde toplam 1 milyonluk Çin nüfusu var. Günümüzün asıl tehlikesi ve emperyal gücü Kızıl Çin tüm dünya da yayılıyor ve durdurulması için bir çaba sarf edilmiyor!